Είναι η τέχνη επένδυση;

• 24/1/2019

  Υπάρχει η εντύπωση, ιδίως στην Ελλάδα, ότι η επένδυση στη τέχνη είναι για λίγους, για εκείνους που ασχολούνται με το είδος, για τους ειδικούς στο χώρο. Ο καθένας όμως μπορεί να επενδύσει στη τέχνη αρκεί να έχει τον κατάλληλο σύμβουλο ο οποίος θα τον καθοδηγήσει, θα του υποδείξει ευκαιρίες αλλά κυρίως θα τον προστατέψει. Μήπως όμως αυτό δεν μετράει περισσότερο σε κάθε προσπάθεια και κάθε μορφή επένδυσης; Ο κατάλληλος σύμβουλος; Γιατί άραγε πιστεύουμε ότι όλοι οι επενδυτές σε Αμοιβαία Μετοχικά γνωρίζουν περισσότερα για τον NASDAQ απ’ ότι για τον Μόραλη;

  Ας κοιτάξει ο καθένας μας τις επενδύσεις του. Επένδυσες σε ακίνητο και σε αποδόσεις ενοικίων από εμπορικό ακίνητο. Γνωρίζεις τόσα πολλά για την τοπική αγορά, την προοπτική των ενοικίων, την πορεία της οικονομίας, την πραγματική κατάσταση της εκμισθώτριας εταιρείας και την δυνατότητα να αποπληρώνει εσαεί το μίσθωμα, τον υπολογισμών αποσβέσεων?

  Επένδυσες σε αμοιβαία έστω μετοχικά. Γνωρίζεις τα πάντα για τις μετοχές και τη σύνθεση του αμοιβαίου σου? Για τις εταιρείες των οποίων τις μετοχές κατέχεις? Για τις ΑΕΔΑΚ ή τι επηρεάζει το αμοιβαίο σου και αν και πότε πρέπει να το γυρίσεις σε ομολογιακό?

  Η αξία της επένδυσης μπορεί τόσο να αυξηθεί όσο και να μειωθεί. Άραγε όμως, αυτό δεν ισχύει για τη τέχνη όσο και για οποιαδήποτε άλλη επένδυση; Η ουσία είναι ότι για κάθε επένδυση που κάνεις, αν δεν υπάρχει η προσωπική γνώση και εμπειρία, χρειάζεσαι το σωστό σύμβουλο, αυτόν που κατέχει τη γνώση της συγκεκριμένης επένδυσης ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μείωσης της αξίας της.  

  Υπάρχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις προκειμένου να επενδύσει κάποιος στη τέχνη:

  1. Μακροπρόθεσμη σκέψη - έως πολύ μακροπρόθεσμη. Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου πρόκειται για επένδυση με μακροπρόθεσμο ορίζοντα για την οποία δε θα λάβεις ποτέ κάτι ενδιάμεσα (νομισματική απόδοση) παρά μόνο όταν πωληθεί το στοιχείο.

  2. Η επένδυση σε έργα τέχνης αποτελεί δευτερεύουσα τοποθέτηση και γίνεται συνήθως από το υπόλοιπο του εισοδήματος ως συμπληρωματική, εναλλακτική επένδυση. Λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα της κυρίως, αλλά και των διαφόρων παραγόντων που την επηρεάζουν, δεν μπορεί να θεωρηθεί βασική επιλογή τοποθέτησης κεφαλαίου. Σίγουρα όμως οι εξαιρετικές αποδόσεις που έργα τέχνης έχουν κατά καιρούς χαρίσει σε συλλέκτες-επενδυτές, μόνο αδιάφορο δεν μπορεί να αφήσει ένα σοβαρό παίκτη.

     Το ότι η επένδυση σε συλλογές και τέχνη δεν συνδέονται με την απόδοση του χρηματιστηρίου είναι αληθές. Είναι λάθος να συγκρίνουμε την τέχνη με τις καθιερωμένες χρηματοπιστωτικές αγορές. Υπάρχουν πολύ περισσότερες διαφορές από τις ομοιότητες

     Οι μετοχές είναι εξαιρετικά ρευστοποιήσιμες και διαπραγματεύονται. Η τέχνη όχι. Η αγορά της τέχνης δεν είναι λογική και λειτουργεί αντίθετα από την αγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων στην οποία αυτά αγοράζονται για «λογικούς» λόγους – ή ότι πιστεύουν οι επενδυτές ότι σημαίνει «λογικό».

     Ως σε ένα σημείο όμως. Αν όχι άμεσα, επηρεάζεται έμμεσα. Καθώς η αγορά της τέχνης πραγματοποιείται συνήθως με συμπληρωματικό εισόδημα, όταν οι αγορές πάνε καλά, οι επενδυτές έχουν μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα κάτι που οδηγεί και σε αγορές συλλεκτικών αντικειμένων. Σε περιόδους κρίσης όπου το διαθέσιμο εισόδημα χρησιμοποιείται για να καλύψει βασικότερες ανάγκες και πιο συντηρητικές επιλογές επενδύσεων, είναι αποδεδειγμένο ότι η αγορά τέχνης παρουσιάζει μεγάλη κάμψη, ασχέτως αν αυτή ίσως αποτελεί το πιο ασφαλές καταφύγιο.

  3. Πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και κόστη που σε άλλες αγορές δεν υπάρχουν. Όταν επενδύεις στη τέχνη πρέπει να την προστατεύεις. Μία φυσική καταστροφή μπορεί να καταστρέψει έναν πίνακα συνεπώς να μηδενίσει την απόδοση της επένδυσης. Η Ασφάλιση των συλλεκτικών αντικειμένων είναι η μόνη επιλογή και πολλές φορές κάτι τέτοιο μόνο αμελητέο κόστος δεν είναι. Πρέπει να συνυπολογιστεί και ως κόστος και ως απόδοση. Τυχόν κόστη όπως συντήρηση, αποκατάσταση ή/ και αποθήκευση πρέπει να συνυπολογιστούν επίσης.

  Τελικά είναι η τέχνη επένδυση;

  Φυσικά. σε μία συνέντευξή του ο Γιάννη Νίκου – εικαστικός τονίζει αυτό που ακριβώς πιστεύουμε κι εμείς.

  «τι αξίζει περισσότερο από έναν πίνακα Rembrand, του Tiziano, του Monet, του VanGoch; Ένα σπίτι; Ένα πανάκριβο αυτοκίνητο; Η επένδυση στην τέχνη, στους πίνακες, εφόσον γίνει με σωστό τρόπο είναι εξασφαλισμένη. Γι’ αυτό γίνονται παγκοσμίως δημοπρασίες με υπέρογκα ποσά. Και αλλάζουν πίνακες ιδιοκτήτη έναντι μεγάλων ποσών. Σε εποχές οικονομικής κρίσης η πιο σίγουρη επένδυση ήταν η αγορά έργων τέχνης. Ίσχυε, ισχύει και θα ισχύει, ακόμα και η αγορά χρυσού είναι ριψοκίνδυνη, η τιμή του ανεβοκατεβαίνει από το χρηματιστήριο. Και τα σύγχρονα έργα τέχνης για σωστούς λόγους είναι μια ασφαλής επένδυση χρημάτων και διαφέρει από όποια άλλη επένδυση». - 30/07/2018 - https://artviews.gr

  Παρομοίως, έρευνα της βρετανικής πανεπιστημιακής σχολής London School of Economics και ειδικών της τράπεζας Credit Suisse (αναφορά στο www.protothema.gr/ 03.2018) δείχνει ότι πολλά από αυτά που πιστεύουν πολίτες αλλά και επενδυτές απλώς δεν ισχύουν. Οι ειδικοί έβαλαν στο μικροσκόπιο διάφορες χρηματιστηριακές επενδύσεις από το 1900 μέχρι σήμερα, σε 23 χώρες και 3 ηπείρους. Ανάμεσα στις χώρες βρίσκονται οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ιαπωνία, καθώς και ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία.

  Ανάμεσα στα «ευρήματά» τους μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν συμπεράσματα όπως ότι επενδύσεις σε ακίνητα όχι μόνο δεν είναι επικερδείς, αλλά καταγράφουν απώλειες, ότι τα κέρδη από επενδύσεις σε χρηματιστήρια δεν είναι εγγυημένα – αναφέροντας καθοριστικά γεγονότα που συγκλόνισαν τα διεθνή χρηματιστήρια τον 20ο αιώνα.

  Ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι ειδικοί καταγράφουν επικερδείς επενδύσεις που ουδεμία σχέση έχουν με μετοχές, ομόλογα και ακίνητα. Σημειώνουν ότι από το 1900 μέχρι σήμερα οι τιμές συλλεκτικών αντικειμένων έχουν αυξηθεί περισσότερο από εκείνες μετοχών και ακινήτων. Αναφέρουν για παράδειγμα το κρασί υψηλής ποιότητας με απόδοση περίπου 3,7% το χρόνο, τα σπάνια γραμματόσημα με 2,6% και τα βιολιά, όπως τα Στραντιβάριους, με 2,4%. Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με μετοχές, ομόλογα και ακίνητα, τέτοιους είδους επενδύσεις κατά κανόνα δεν φορολογούνται.

  Η επένδυση στη τέχνη ήταν είναι και θα είναι πάντα μία εξαιρετική επιλογή. Ο ευκαιρίες όμως που όντως υπάρχουν θα πρέπει να αξιολογηθούν σωστά και η επένδυση να προστατευτεί σωστά ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος απώλειας της αναμενόμενης απόδοσης .

  Η επένδυση στη τέχνη έχει και ένα γνώρισμα που δύσκολα θα βρες σε άλλη μορφή επένδυσης. Είναι εκλεπτυσμένη και μπορεί να είναι τόσο ενδιαφέρουσα όσο και διασκεδαστική. Στηρίζεται περισσότερο στην επιθυμία μας να «βγει» η επένδυση επενδύοντας σε ένα νέο καλλιτέχνη για τον οποίο πιστεύουμε ότι το έργο του θα αποκτήσει αξία. Και πολλές φορές το κέρδος δεν αποτελεί το βασικό κίνητρο των επενδυτών – συλλεκτών. Αν όμως υπάρξει κέρδος τότε αυτό μπορεί να ξεπεράσει κάθε προσδοκία!